Als het rivierwater hoog tegen de dijken staat, start Waterschap Rivierenland met dijkbewaking.

Transcript video Veilige rivierdijken bij extreem hoog water; dijkwacht Waterschap Rivierenland

De dijken in het rivierengebied liggen er al eeuwen. Zonder die dijken, liep het gebied regelmatig onder water. Door hoogwater op de rivieren of op zee. Sinds 1953 is er geen dijk meer doorgebroken, maar in 1995 spande het erom. Bij extreem hoogwater kan Waterschap Rivierenland dijkbewaking instellen. De dijkbewaking kent een eigen organisatie, die bestaat uit collega’s van het waterschap en bewoners uit het gebied. Dijkbewaking is onderdeel van de crisisbeheersing van Waterschap Rivierenland.

Bij hoogwater

Dijkbewaking start als de Rijn bij Lobith op 16 meter +NAP komt, of de zee bij Hoek van Holland op 2,80 meter +NAP. Op dat moment is de crisisorganisatie al in touw, zijn tal van dijkdoorgangen (coupures) al gesloten en staan alle uiterwaarden al onder water. Zo’n 400 dijkwachten inspecteren te voet de dijken in detail, op zoek naar risico’s en beschadigingen. Maar dijkbewaking hielp ook bij de droge zomer van 2018, toen dijkwachten scheuren inspecteerden in kades langs boezems in de Alblasserwaard.

Hoogwater februari 2021

In februari 2021 was er een hoogwater van max 14,53m +NAP bij Lobith. Dijkbewaking was niet nodig, maar door sneeuw en ijs ontstond wel een unieke situatie. 

Bommelerwaard en Munnikenland

Indrukwekkende beelden van hoogwater bij Hurwenen, Rossum, Gameren en Zaltbommel. In het Munnikenland staan de grazers hoog en droog op de Wakkere Dijk.

Dieren in de uiterwaarden

Bij hoogwater gaan we met boten de uiterwaarden in. Op zoek naar bevers, voordat ze in dijken graven. Naar muskus- en beverratten die we vangen. En als we ander wild kunnen redden, doen we dat natuurlijk. Zoals de vos, die onze collega's op het droge zetten.

Organisatie

Ons werkgebied telt ruim 500 kilometer aan rivierdijken en nog eens 5­00 kilometer aan boezemkades in de polders. Ons werkgebied bestaat uit vijf dijkringen, zo heten de dijken die samen één gebied beschermen tegen de omringende rivieren. In de dijkringen zijn zes dijkposten die dijkbewaking coördineren. In dijkmagazijnen liggen de materialen klaar om coupures te sluiten, schades te herstellen en om dijkbewaking uit te voeren. Van laarzen en hesjes tot schotbalken en zandzakken.

Mensenwerk

Hoe je naar een dijk kijkt die onder druk staat, kun je leren. Dijkwachten worden opgeleid, zij trainen en oefenen regelmatig. De bewoners uit het gebied die dijkwacht zijn, voegen lokale kennis toe. Zij kennen ‘hun’ dijk, weten hoe die er gewoonlijk uit ziet, kennen de omgeving. Dijkbewaking blijft mensenwerk. Nieuwe technieken (zoals drones of infrarood) ondersteunen, maar het blijft van waarde om in weer en wind met de voeten de grasmat en het dijklichaam te voelen. Minstens eenmaal per jaar vindt een oefening plaats op de dijken.

De laatste grote oefening was Hoog Water Rivier (HOWARI), in november 2024. Lees hier terug hoe dat verliep. 

Documentatie

De organisatie van dijkbewaking professionaliseert voortdurend, onder aanvoering van de Werkgroep Professionalisering Dijkbewaking. Waterschap Rivierenland is daarin vertegenwoordigd. Met onderzoeksinstituut Deltares wordt de Wiki Noodmaatregelen Waterkeringen onderhouden. Daarop is alle benodigde informatie te vinden, zoals hulpmiddelen, plannen, formulieren en handboeken. Via Wateropleidingen is de scholing steeds verder gecertificeerd.